Ronde 836 van de Onafhankelijke Radioamateurs Brabant “ORB”

* Goedenavond zend-, en luisteramateurs,

U luistert naar de woensdagavond ronde van de ORB.

Het is 05 Okt 2022, welkom bij de 836^ste ronde van ORB.

Wij proberen u, zoals bij elke ronde weer wat nieuws te brengen.

Onze rondeleiders zijn Johan PD2JCW en Frank PF1SCT

De eindredactie en webpagina worden verzorgd door Edmond PA3E.

We bekijken momenteel hoe de ORB-bijeenkomsten

een vervolg kunnen krijgen.

Hierover volgt binnenkort meer informatie.

Om de website bij te houden en tevens onze uitzendingen

door te zetten naar listen2myradio .

Zoeken we ook iemand om dit op termijn over te nemen van Edmond.

De uitbreiding van het ORB-team is op korte termijn noodzakelijk.

Wanneer u ons wil helpen laat het ons dan weten via PA3E@home.nl

Met vriendelijke groet, Edmond PA3E, Johan PD2JCW en Frank PF1SCT.

*China treft voorbereidingen voor nieuwe amateursatelliet.

Frank Webmaster PI4RAZ.

Geplaatst op 27 september 2022.

China bereidt zich voor op de lancering van een nieuwe amateurradiosatelliet 

die in een baan om de aarde gebracht gaat worden.

De CAS-10 amateurradiosatelliet gaat begin november de ruimte in 

vanuit het Chinese Wenchang Satellite Launch Center, 

waar hij naar het Tiangong-ruimtestation zal worden gestuurd 

aan boord van het Tianzhou-5-vrachtruimtevaartuig.

De satelliet, die een V/U lineaire transponder draagt, 

zal ergens na zijn inzet vanaf het ruimtestation rond 15 december operationeel worden.

Verwacht wordt dat de transponder gedurende de hele levensduur van de satelliet 

de hele dag zal werken, 

met behulp van een VHF-uplink en UHF-downlink met een bandbreedte van 30 kHz

CAS-10 is ook uitgerust met een camera.

Amateurs kunnen DTMF-commando’s sturen om foto’s te downloaden 

die door de camera zijn gemaakt en zijn opgeslagen in het flashgeheugen van de satelliet. 

Satelliettelemetriegegevens worden verzonden via morsecode.

Voor meer details en frequenties, zie de site van Amsat UK.

https://www.pi4raz.nl/ Edmond PA3E

* OTHR-storingen op 10m.

Frank Webmaster PI4RAZ.

Geplaatst op 28 september 2022.

De 10 meter band is de laatste 10 dagen open 

omdat het zonnevlekkengetal regelmatig boven de 100 is.

Er is een hoop DX te werken, maar de storingen van 

‘Over The Horizon Radars’ zijn verontrustend en blokkeren het maken van QSO’s.

Het geluid van de OTHRs is te horen van 28100 kHz tot 29000 kHz

Alle DX’ers over de hele wereld maken zich zorgen over deze storing.

Het verzoek aan alle 10-meter fans is om dit aan de wereldorganisatie te melden 

(via je vereniging b.v.), zodat deze stoorders op de 10 meter 

op de een of andere manier tot stoppen gedwongen kunnen worden.

Meestal ligt de oorzaak bij militaire machten 

en die zullen zich echt geen zorgen maken over amateurradio, 

maar niets doen is geen optie.

Dit was ook al het geval tijdens Solar Cycle 24, 

maar nu aan het begin van deze Cycle 25 blokkeert 

de OTHR-storing de QSO’s op 10 meter.

Tijdens de koude oorlogsjaren was er storing 

die bekend stond als “Woodpecker”-radars.

https://www.pi4raz.nl/ Edmond PA3E

*WRC23: 23cm/RNSS-studie rapport.

Frank Webmaster PI4RAZ.

Geplaatst op 29 september 2022.

De voorzitter van IARU Region 1 Spectrum and Regulatory Liaison Committee, 

Barry Lewis G4SJH, meldt dat ITU-R Study Group 4 het onderzoeksrapport 

met betrekking tot de amateurradio 1240-1300 MHz-band heeft afgerond.

Op de IARU Regio 1 site schrijft hij:

In de periode 7 – 13 september 2022 heeft de IARU wederom deelgenomen 

aan de voorbereidende werkzaamheden voor WRC-23 agendapunt 9.1b 

in ITU-R Working Party 4C (WP4C).

Het samenvattende rapport van de IARU over de WP4C-bijeenkomst is inmiddels gereed.

Geactualiseerde studies werden geleverd door Frankrijk 

en nieuwe studies werden bijgedragen door de Russische Federatie (GLONASS), 

China (COMPASS) en Japan.

De IARU leverde een bijdrage met informatie die was overeengekomen in WP5A 

en waarin de korte duur van “piektijden” voor amateuractiviteiten 

in de 23 cm-band werd benadrukt.

Deze informatie is overgenomen in het conceptrapport.

Hoewel de onderzoeken bevestigen dat er interferentie kan optreden 

in co-frequentie RNSS-ontvangers in bijna de hele band, 

zijn alle onderzoeken alleen uitgegaan van statische scenario’s 

zonder rekening te houden met de geografische spreiding 

en dichtheid van amateurzenders of de tijdelijke aspecten van amateur- 

of RNSS-activiteiten.

Sommige onderzoeken houden rekening met antennepatronen, 

maar veel resultaten en conclusies richten zich alleen 

op het slechtst mogelijke scenario.

De IARU Regio 1 heeft een commentaardocument 

over deze aspecten gepubliceerd dat op de IARU-site beschikbaar is.

Als gevolg van deze onderzoeken en de wettelijke status 

van de toewijzing van amateurdiensten, zal ons vermogen 

om in bepaalde delen van de band 

en op de huidige toegestane vermogensniveaus te werken 

waarschijnlijk worden beperkt als regelgevers 

de RNSS-ontvangers willen beschermen.

Deze discussie zal worden voortgezet bij de ontwikkeling 

van de Aanbevelingen in ITU-R WP5A.

De plenaire vergadering van WP4C stemde ermee in om het 

document te verheffen tot de status van een nieuw rapport 

en gaf het ter goedkeuring door aan Studiegroep 4 (SG4).

Het voorbereidende werk is dus afgerond.

Studiegroep 4 kwam op 23 september bijeen 

en keurde het rapport goed voor publicatie.

IARU is volledig betrokken bij de discussie die zal worden voortgezet in WP5A 

om ervoor te zorgen dat de amateurdiensten zich in deze band kunnen 

blijven ontwikkelen en alle amateurtoepassingen die vandaag in gebruik zijn, 

kunnen doorgaan.

Bron IARU Region 1 https://iaru-r1.org/

https://www.pi4raz.nl/ Edmond PA3E

**Madagascar

5 september 2022, Southgate Amateur Radio News

De operators Ron/PA3EWP, Guenter/DL2AWG, Erno/DK2AMM 

en Gerben/PG5M zullen tussen 11 en 22 oktober 

actief zijn als respectievelijk 5R8WP, 5R8WG, 5R8MM 

en 5R8CG vanaf Nosy Be Island (AF-057), Madagaskar.

Ze zullen met twee stations tegelijk werken en op CW, 

SSB, RTTY en FT8. 

Elk station bestaat uit een Elecraft K3 met SPE Expert 1.3K-FA versterker.

De reserve radio's zijn SunSDR2 PRO en IC7300. 

De antennes zijn Hexbeam voor 20-6m, 

DX Commander voor 40-10m, 30m verticaal met verhoogde radialen, 

80m verticaal en 160m verticaal.

Afhankelijk van de beschikbaarheid van internet, 

zullen ze hun gegevens op ClubLog dagelijks bijwerken.

QSL 5R8WP, 5R8WG en 5R8MM via DL2AWG, 

ClubLog en LoTW (later). QSL 5R8CG via PG5M, 

ClubLog en LoTW (later).

www.soutgatearc.org Frank PF1SCT

*Amateur radio-operator eert radio-ingenieurs die op 9/11 overleden

7 september 2022, Randy J. Stine www.radioworld.com

New England hamradio-repeater ter nagedachtenis aan hun gepland

Zes radioingenieurs die zijn omgekomen bij de aanslagen van 9/11 

op het World Trade Center zijn zondag 11 septemberen 

herdacht tijdens een speciale hamradio-inwijding en -herdenking.

Andrew Denoncour, een amateurradio-enthousiasteling (Callsign - N1MYY) 

​​die in de technische ondersteuning werkt bij Comrex, 

verwacht om 13.00 uur de nieuwe hamradio-repeater te ondertekenen. 

(EDT) op 11 september, ter ere van de zes radio ingenieurs: 

Bob Pattison, Don DiFranco, Steve Jacobson, Bill Steckman, 

Rod Coppola en Isaias Rivera.

De N1MYY-configuratie

“Ik ben van plan een korte verklaring voor te lezen 

en de namen van de zes gevallen omroeptechnici te noemen. 

En ik wil de installatie aan hen opdragen”, aldus Denoncour. 

"Het is gewoon gelukt vanwege de timing van dit alles."

De nieuwe site, die is gewijd aan een gedenkteken voor de zes uitzendingenieurs, 

is op 146.460 en zal deel uitmaken van het 

New England Emergency Communications Network (NEDECN), 

een digitaal netwerk van ongeveer 90 repeaters voor amateurradiodiensten 

die de staten van New England bestrijken.

De antenne van de nieuwe repeater is 300 voet hoger 

op de toren van WXRV(FM) in Haverhill, Massachusetts gemonteerd, 

vertelde Denoncour aan Radio World.

“Voor mij is het in ieder geval iets dat we allemaal moeten onthouden.

Deze amateurradiogemeenschap heeft veel gemeen met de zes uitzendtechnici 

die we verloren hebben. Ik heb ze gewoon altijd onthouden, 'zei Denoncour. 

"En het zijn niet alleen de zes uitzendtechnici die we moeten onthouden, 

maar al degenen die zijn weggenomen."

Volgens verschillende berichten in de media werden op 9/11 amateurradio’s 

gemobiliseerd in New York City en het aangrenzende New Jersey 

nadat bekabelde en draadloze commerciële telecommunicatiesystemen 

ernstig waren gecompromitteerd.

Denoncour is te bereiken via YankeeRadio@hotmail.com .

www.radioworld.com Frank PF1SCT

*Hamradio: je weet nooit wie er aan de andere kant zit

6 september 2022, Southgate Amateurradio News

De Puget Sound Repeater Group 

omvat een groot contingent technisch personeel uit Seattle 

- ingenieurs, programmeurs, productontwerpers en meer 

- die een gemeenschappelijke preoccupatie delen: 

obsessief sleutelen aan wetenschap en technologie

Geek Wire meldt:

Wanneer was de laatste keer dat een volslagen vreemde, 

of zelfs een kennis, je drie minuten - drie hele minuten 

- gaf om te delen wat er in je opkwam?

In het tijdperk van sociale media hebben we allemaal 

grotere en krachtigere megafoons dan ooit.

Maar de aandachtsspanne is korter dan ooit, 

en de realiteit is dat onze vrienden, familie 

en collega's waarschijnlijk doomscrollen voorbij wat we op Facebook, 

Twitter en Instagram hebben gedeeld - vooral als het een lezing 

is die drie minuten of langer duurt.

Toch vindt een groep amateurradio-enthousiastelingen 

in het Puget Sound-gebied een manier om gehoord te worden 

- en nemen ze de tijd om elkaar te horen

Elke dag gaat de Puget Sound Repeater Group, 

een organisatie van lokale amateurradio-enthousiastelingen 

die dit jaar haar 50-jarig jubileum viert, de ether in voor drie uitzendingen, 

ook wel "netten" genoemd - eenmaal om 9.00 uur, 

opnieuw om 12.00 uur en opnieuw om 9.00 uur. p.m.

De chats kunnen meer dan 50 personen bevatten. 

De meeste komen uit de omgeving van Seattle, 

maar stemmen kunnen zelfs uit Europa, Zuid-Amerika 

en Australië komen.

De nachtelijke uren zijn perfect om andere radiogebruikers 

op verre continenten te bereiken, omdat de samenstelling 

van de ionosfeer verandert wanneer deze niet wordt aangetast 

door de energie van de zon.

Onder deze omstandigheden zijn kortegolf- en AM-radiosignalen 

begiftigd met een sterkte die ze bij daglicht niet zouden hebben 

en kunnen ze duizenden kilometers reiken.

"'S Nachts gaat het echt open en kun je over de hele wereld praten", 

zei Caudron, eraan toevoegend dat hij onlangs contact 

had met een man die tientallen jaren had doorgebracht 

met het "bouwen van een leuk klein radiostation" 

in Japan, niet ver van de berg Fuji.

'Het klonk heel vredig', zei Caudron. 

"Je weet nooit wie er aan de andere kant is."

Lees het volledige Geek Wire-verhaal op

https://www.geekwire.com/2022/you-never-know-whos-

on-the-other-side-amateur-radio-enthusiasts-use-old-school-tech-to-connect/

www.southgatearc.org Frank PF1SCT

*Ruimte voor klimaat - opendeurdagen van het KMI

7 sept 2022 ON6TI, UBA

Op 24 en 25 september 2022 zal de UBA aanwezig zijn 

in het Koninklijk Meteorologisch Instituut in Ukkel 

(red: net onder Brussel) ter gelegenheid van de Ruimtedag voor het Klimaat. 

Bij deze gelegenheid zullen wij ten minste één sondeerballon oplaten 

die is uitgerust met een amateurradiotracker, 

vergezeld van een geigerteller om de kosmische straling 

in de bovenste atmosfeer te meten. 

Aarzel niet om langs te komen!

Als u geïnteresseerd bent, kunt u ons helpen!

We zoeken vrijwilligers om tijdens het weekend ontvangststations 

(gebaseerd op een PC met RTL-SDR ontvanger) op te zetten. 

Een compleet pakket met installatiegids is hier beschikbaari 

( https://mega.nz/folder/QipBDDqK#PzpW236LrqbnawzSBdP49w )

Neem contact op met het team via ON6RF (on6rf@uba.be) voor meer info.

www.uba.be Frank PF1ST

*Goede kandidaat voor Buitenaardsleven ontdekt rond kleine, koele ster

8 september 2022, Vivian Lammerse, Scientias

Onderzoekers hebben rondom de ster twee interessante superaardes gevonden, 

waarvan één zomaar eens bewoonbaar zou kunnen zijn.

Op ‘slechts’ 100 lichtjaar afstand vinden we de kleine, 

koele dwergster LP 890-9. En deze ster blijkt 

na onderzoek twee veelbelovende superaardes te herbergen.

Het betekent dat deze ster, na de beroemde TRAPPIST-1, 

de koelste ster met planeten is, waarvan één wel heel erg de aandacht trekt.

De planeten

De binnenste planeet heeft de naam LP 890-9b gekregen 

en is ongeveer 30 procent groter dan de aarde. 

LP 890-9b voltooit elke 2,7 dagen een rondje rond zijn moederster. 

Maar met name de tweede ontdekte planeet is interessant.

Zo blijkt dat er rond de kleine, koele dwergster nóg een planeet cirkelt: 

LP 890-9c. LP 890-9c is qua grootte vergelijkbaar met zijn broertje 

en is ongeveer 40 procent groter dan de aarde.

Deze planeet doet er alleen iets langer over om een baantje 

rond zijn moederster te trekken, namelijk ongeveer 8,5 dagen.

En dat is veelbelovend. 

Het betekent namelijk dat deze planeet zich in de zogenoemde leefbare zone bevindt.

Onderzoekers kwamen in eerste instantie LP 890-9b 

op het spoor dankzij planetenjager TESS. 

“TESS zoekt naar exoplaneten met behulp van de transitmethode,” 

legt onderzoeker Laetitia Delrez uit. 

“Dit betekent dat de planetenjager de helderheid 

van duizenden sterren in de gaten houdt, 

op zoek naar kleine dipjes die kunnen worden veroorzaakt 

door een planeet die voor de ster langs beweegt.”

Vervolgonderzoek

De observaties van TESS werden vervolgens gecontroleerd 

met behulp van het SPECULOOS Southern Observatory. 

“Vervolgonderzoek met telescopen vanaf de grond is vaak nodig 

om te bevestigen of de kandidaten die TESS vindt 

daadwerkelijk planeten zijn,” aldus Delrez.

“Bovendien stelt dit ons ook vaak in staat de afmetingen 

en orbitale eigenschappen te verfijnen.”

Deze verificatie is met name belangrijk in het geval van zeer koude sterren, 

zoals LP 890-9. 

Dat komt omdat dergelijke sterren het grootste deel 

van hun licht in het nabij-infrarood uitstralen, 

waar TESS maar beperkt gevoelig voor is.

SPECULOOS

De telescopen van het SPECULOOS-project zijn echter geoptimaliseerd 

om koele dwergsterren met hoge precisie waar te nemen, 

met name dankzij camera’s die zeer gevoelig zijn in het nabij-infrarood.

“Het doel van SPECULOOS is om te zoeken naar potentieel 

bewoonbare terrestrische planeten die in onze ‘ 

kosmische achtertuin’ rondom de kleinste en koelste sterren cirkelen,” 

vertelt onderzoeker Michaël Gillon.

En zoals blijkt, hebben de waarnemingen met SPECULOOS 

zichtbaar hun vruchten afgeworpen.

Niet alleen bevestigden astronomen dat er rondom LP 890-9 inderdaad een planeet cirkelt, 

de observaties leidden zelfs tot de ontdekking van de tweede, mogelijk zelfs bewoonbare planeet.

Atmosfeer

De onderzoekers zijn voornemens LP 890-9c aan een nadere inspectie te onderwerpen.

Onderzoekers vermoeden namelijk dat planeten die zich in de leefbare zone 

bevinden zomaar eens vergelijkbare geologische 

en atmosferische omstandigheden als de aarde kennen.

De volgende stap is dan ook om te bestuderen of de planeet een atmosfeer heeft en, 

zo ja, de samenstelling ervan te achterhalen. 

“Dan kunnen we ook de bewoonbaarheid beter beoordelen,” 

concludeert onderzoeker Amaury Triaud.

James Webb

Mogelijk is hierbij ook een belangrijke rol voor de krachtige 

James Webb-telescoop weggelegd.

De telescoop is onder meer ontworpen om de atmosfeer van planeten 

buiten ons zonnestelsel uit te pluizen 

en daarin op zoek te gaan naar sporen van leven.

Het doel is dat de telescoop de ogen zal richten 

op de planeten in het TRAPPIST-1-systeem.

En nu kan daar ook de veelbelovende planeet LP 890-9c 

aan toegevoegd worden 

– zeker aangezien de planeet veel gemeen lijkt te hebben 

met de mogelijk bewoonbare planeten rondom TRAPPIST-1.

De studie laat zien hoe veelbelovend 

het zoeken naar planeten rond kleine, 

koele dwergsterren is.

En dus gaat deze zoektocht door. 

“Het is belangrijk zoveel mogelijk gematigde, 

terrestrische werelden aan het licht te brengen,” zegt Triaud.

 “Dit stelt ons in staat de diversiteit van exoplaneet-klimaten te bestuderen.

En dit zal uiteindelijk onthullen of leven 

ook op andere plekken in de kosmos bestaat.”

www.scientias.nl Frank PF1SCT

*Test ter herdenking van 100 jaar trans-Atlantische verbinding

25 augustus 2022, Frank webmaster PI4RAZ.

De RSGB organiseert de hele maand december 2022 

een International Amateur Radio Activation, The Transatlantic Centenary Tests, 

op de HF-banden, ter herdenking van de honderdste verjaardag 

van het realiseren van de transatlantische amateurcommunicatie, 

tijdens de transatlantische tests die werden gehouden tussen 1921 en 1923.

Op 24 december 1922 werd in Noord-Amerika 

het allereerste amateurradiosignaal uit Europa gehoord; 

dit was van het RSGB-station (G)5WS dat was gevestigd 

in Wandsworth in Zuid-Londen, als onderdeel van de Derde Transatlantische Tests.

In tegenstelling tot de tests van de jaren 1920, 

die bestonden uit eenrichtingscommunicatie, 

zullen de tests van 2022 wereldwijde tweerichtingscommunicatie 

met stations in het VK en Crown Dependency aanmoedigen 

door een reeks awards beschikbaar te stellen voor het maken van QSO’s met speciale stations.

Het Club Log-team was zo vriendelijk om de ondersteunende infrastructuur voor de tests te leveren.

In afwachting van dit eeuwfeest heeft de RSGB, met de hulp van Ofcom 

(de Britse vergunningverlenende instantie), 

vijf roepnamen die ze in de jaren twintig hadden, opnieuw geactiveerd:

G5WS, gebruikt voor de 1922 testen – “the first to get across”

G5AT, gebruikt voor de 1923 testen

G6XX, gebruikt voor de 1923 testen

G6ZZ, gebruikt voor de eerste amateur testen op een rijdende trein in 1924

G3DR, Scottish Highlands Call – GM3DR.

Deze historische roepnamen worden geactiveerd door RSGB-leden en clubs, 

gebruik makend van G5WS, G5AT, G6XX, G6ZZ en G3DR (Engeland), 

GM5WS (Schotland), GW5WS (Wales), GU5WS (Guernsey), GD5WS (Isle of Man), 

GJ5WS (Jersey) en GI5WS (Noord-Ierland).

Alle details van hoe je mee kunt doen worden gepubliceerd 

op de RSGB website: https://rsgb.org/transatlantic-tests/

www.pi4raz.nl Frank PF1SCT

*Het blauwe licht van je laptop of telefoon is mogelijk schadelijker dan je denkt

2 september 2022, Vivian Lammerse, Scientias

Een nieuwe studie suggereert voorzichtig dat langdurige blootstelling aan blauw licht 

het biologische verouderingsproces weleens zou kunnen versnellen.

Gedurende de dag worden we vrijwel voortdurend blootgesteld aan blauw licht.

Zo zijn apparaten zoals smartphones, tablets, computermonitoren, laptops en televisies 

uitgerust met een LED-scherm – en die stralen blauw licht uit. 

Onderzoekers hebben nu voorzichtig bewijs gevonden 

dat dit weleens een behoorlijke aanslag op je lichaam kan zijn.

Zo toont een nieuwe studie aan dat blauw licht een schadelijk effect heeft 

op een breed scala aan cellen, 

wat er in ieder geval bij fruitvliegjes voor zorgt dat ze sneller verouderen.

Wat is blauw licht?

Blauw licht maakt deel uit van het zichtbare lichtspectrum. 

In vergelijking met de rest van dat spectrum 

heeft het zeer korte hoogenergetische golflengten.

Blauw licht is afkomstig van verschillende bronnen.

Denk bijvoorbeeld aan de zon maar ook aan je laptop of telefoon.

Uit eerder onderzoek is al eens gebleken 

dat het de afscheiding van melatonine onderdrukt. 

Het wordt dan ook gezien als een oorzaak van sommige slaapstoornissen.

De onderzoekers baseren zich zoals gezegd op experimenten met fruitvliegjes, 

die ze aan vrij sterk blauw licht blootstelden. 

“We hebben aangetoond dat het niveau van specifieke metabolieten 

– verbindingen die essentieel zijn voor de celfunctie 

– veranderen na blootstelling aan blauw licht,” 

verklaart onderzoeker Jun Yang in gesprek met Scientias.nl.

En aangezien de signaalstoffen in de cellen van fruitvliegjes en mensen hetzelfde zijn, 

bestaat de kans dat blauw licht hetzelfde negatieve effect op mensen heeft.

Verouderingsproces

Het betekent dat blauw licht van alledaagse apparaten mogelijk 

niet alleen schadelijk zijn voor de cellen van fruitvliegjes, 

maar ook voor onze eigen cellen, variërend 

van huid- en vetcellen tot sensorische neuronen.

Sterker nog, volgens de onderzoekers zou dit zelfs 

ons biologisch verouderingsproces kunnen versnellen.

Studie

Om te begrijpen waarom, vergeleken de onderzoekers 

de metabolieten van fruitvliegjes die gedurende twee weken 

aan blauw licht waren blootgesteld met die van fruitvliegjes 

die in volledige duisternis verbleven.

De onderzoekers maten na die twee weken een significant verschil 

in het niveau van de metabolieten van de vliegjes 

die twee weken lang in blauw licht hadden gebaad. 

Ze ontdekten dat met name het niveau van het metaboliet succinaat verhoogd was 

terwijl het glutamaatniveau juist was verlaagd.

Niet optimaal

Dit is niet zo best. 

Succinaat is namelijk essentieel voor de productie van de brandstof 

voor de functie en groei van elke cel, 

terwijl glutamaat verantwoordelijk is voor de communicatie tussen neuronen.

De veranderingen die de onderzoekers waarnamen suggereren 

dat de cellen niet optimaal functioneren, wat tot vroegtijdige celdood kan leiden. 

Bovendien verklaart dit ook gelijk de manier 

waarop blauw licht het verouderingsproces versnelt.

Verrassend

Volgens Yang is de ontdekking verrassend. 

“Eerdere studies hebben zich alleen gericht op het effect van blauw licht 

op het menselijk oog,” legt hij uit.

“Daarom weten we nu dat blauw licht bepaalde oogaandoeningen, 

zoals ‘leeftijdsgebonden maculadegeneratie’ 

(waarbij er schade ontstaat aan de zogenaamde gele vlek, red.) kan bevorderen.

Nu toont ons onderzoek aan dat blauw licht ook andere cellen aantast, 

niet alleen de cellen die gespecialiseerd zijn in lichtperceptie.”

Zorgelijk

De bevindingen zijn redelijk zorgelijk. 

Dat komt omdat veel mensen gedurende het grootste deel 

van hun wakkere uren aan blauw licht worden blootgesteld.

In hoeverre dit daadwerkelijk kwaad kan, moet nog verder worden bestudeerd. 

“Om het mechanisme goed te begrijpen, gebruikten we tijdens onze experimenten 

een vrij sterk blauw licht,” aldus Yang. 

“Mensen worden in het dagelijks leven echter blootgesteld aan stuk minder intens licht. 

De cellulaire schade is daardoor mogelijk minder ernstig.”

Advies

Voor nu adviseren de onderzoekers om in ieder geval 

overmatige blootstelling aan blauw licht te vermijden.

Dit kun je doen door de tijd die je voor een scherm doorbrengt, te verkorten.

Dat kan echter lastig zijn voor degenen die bijvoorbeeld 

voor hun werk langdurig achter de computer zitten.

Hoe zij zich moeten beschermen tegen blauw licht? 

“Het is vooral belangrijk de nachtmodus op je telefoon of laptop aan te zetten,” 

adviseert Yang. 

“Daarbij wordt het uitgestraald blauwe licht aanzienlijk gedimd. 

Er bestaan ook screenprotectors en brillen die blauw licht filteren. 

Die zouden ook een goede bescherming kunnen bieden.”

Om het exacte effect van blauw licht op mensen beter te begrijpen, 

bepleiten de onderzoekers het belang van vervolgonderzoek.

Tijdens toekomstig werk willen ze de effecten van blauw licht 

rechtstreeks op menselijke cellen bestuderen.

“Dan kunnen we namelijk pas goed bepalen in hoeverre menselijke cellen 

vergelijkbare veranderingen in het niveau van metabolieten vertonen 

en hoe ernstig ze worden beschadigd 

na langdurige blootstelling aan blauw licht,” besluit Yang.

www.scientias.nl Frank PF1SCT

*Voorstel voor nieuwe machtiging in Australië.

Frank Webmaster PI4RAZ.

Geplaatst op 3 oktober 2022.

Zo hier en daar wordt er af en toe voorstellen gedaan 

voor wijzigingen in machtigingsvoorwaarden:

Soms aan de onderkant, zoals onlangs een voorstel 

voor een nieuwe Novice machtiging in Duitsland, 

maar soms ook aan de bovenkant, 

zoals nu een nieuw voorstel in Australië.

Het Australische AT, ACMA, 

heeft radioamateurs gevraagd commentaar te geven 

op hun voorgestelde vergunning voor amateurklassen 

en overwegingen voor gebruik met een hoger vermogen van 1 kW.

De ACMA zegt:

Na de uitgebreide openbare raadpleging in 2021 

en de bijbehorende reactie op inzendingen, 

is er een raadplegings document uitgebracht  

over de voorgestelde vergunning voor amateurklasse

en ondersteunende operationele regelingen,

samen met overwegingen voor werken met een hoger vermogen.

Dit is de volgende stap in de herziening van de regelgeving

voor de exploitatie van niet-toegewezen amateurstations.

De ontwerpklassenvergunning voor amateurradio is aangepast

om wijzigingen op te nemen die zijn voorgesteld

door vertegenwoordigende instanties,

amateurradioclubs en individuele amateurs tijdens de consultatie van 2021.

Als je ergens in de outback woont kan ik het me voorstellen

dat je >1kW wel prettig werken vindt.

Maar in de stad… 1kW in een woonwijk is vragen om moeilijkheden.

Het maakt het speelveld ook ongelijk:

wat in Nederland het maximale uitgangsvermogen van de zender is,

is in andere landen het stuurvermogen van de eindtrap…

https://www.pi4raz.nl/ Edmond PA3E

*ELEKTRISCH PASSAGIERSVLIEGTUIG ALICE MAAKT EERSTE VLUCHT

30 SEPTEMBER 2022.

Het Amerikaanse bedrijf Eviation

heeft eerder deze week de eerste vlucht

met zijn volledig elektrische toestel gemaakt.

Alice maakte een vlucht van enkele minuten,

het begin van een reeks testvluchten

om het vlieggedrag van het nieuwe vliegtuig te bepalen.

De vlucht vond plaats vanaf Grant County International Airport,

een vliegveldje in het oosten van de staat Washington,

dat vaker gebruikt wordt voor het testen van nieuwe toestellen.

Testpiloot Steve Crane vloog acht minuten rond

met het prototype want dat is het nog

en bereikte daarbij een hoogte van 1500 meter.

Een verslaggever van de website GeekWire was erbij.

‘Toen de motoren op toeren kwamen,

klonken ze als elektrische grasmaaiers.

En het geluid van het overvliegende vliegtuig

was meer een gebrom dan een gebrul’, schrijft hij.

Hier een Filmpje.

BABYSTAPJES

Na jaren van ontwerpen, bijschaven en testen

in onder meer windtunnels, vond Eviation het tijd

om het toestel al vliegend aan de buitenwereld te tonen.

De testvlucht was ‘de eerste in een reeks babystapjes’

voor het geplande testprogramma, zei Crane tegen GeekWire.

Tijdens de eerste vlucht deed Crane het rustig aan,

maar ‘in toekomstige testvluchten gaan we het toestel zwaarder belasten.’

Het zal dan hogere snelheden bereiken en hoger gaan vliegen.

Door het verkennen van de ‘flight envelope’

wordt langzaam maar zeker duidelijk of het toestel zich in de lucht

net zo gedraagt als de ingenieurs die Alice hebben ontworpen

het bedoeld hebben.

ORDERS

Eviation heeft al orders staan voor het toestel.

De twee regionale Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen

Cape Air en Global Crossing Airlines hebben respectievelijk

75 en 50 toestellen besteld,

vermoedelijk een mix van de twee beschikbare typen.

De ene versie, de ‘commuter’, heeft negen stoelen,

de ‘executive’ heeft er zes.

Vrachtvervoerder DHL heeft twaalf ‘vracht-versies’ van Alice besteld,

waarbij de stoelen ontbreken

en plaats is voor 1200 kilogram aan vracht.

 MINDER ONDERHOUD

Behalve een veel duurzamer product,

zonder directe emissies van uitlaatgassen en CO2,

belooft Eviation aan klanten ook lagere gebruikskosten.

Doordat elektriciteit goedkoper is dan fossiele brandstoffen,

zullen luchtvaartmaatschappijen dag in dag uit goedkoper

met deze toestellen vliegen.

Daarnaast vergt een elektrische aandrijflijn minder onderhoud,

een voordeel dat we al kennen van elektrische auto’s.

 VEEL WERK

Eviation hoopt in 2026 de eerste toestellen te kunnen leveren.

Voor die tijd heeft het nog veel werk te doen.

Het toestel moet uit en te na worden getest,

en intussen moet het bedrijf de productieprocessen

zo inrichten dat ze net als het toestel voldoen

aan de hoge eisen van de toezichthouder FAA.

De ontwikkeling van het vliegtuig is nog niet helemaal klaar,

zei CEO Greg Davis tegen GeekWire.

‘De ontwerpspecificaties en mogelijkheden van de productieversie

zullen nog wel veranderen,

want we zijn afhankelijk van verbeteringen in de batterijtechnologie.’

Accu’s worden door technologische vooruitgang nog steeds een beetje beter.

Dezelfde opslagcapaciteit vergt steeds minder gewicht,

waardoor de accupakketten lichter worden

en het toestel tegen 2026 waarschijnlijk nog iets meer lading

kan vervoeren dan de 1200 kilogram die nu staat vermeld.

https://www.deingenieur.nl/  Edmond PA3E

* Hallo Luisteraars

Deze kwam ik tegen:

https://www.nu.nl/tech/6227050/nasa-bekijkt-

of-spacex-ruimtetelescoop-hubble-kan-bezoeken.html

Frans PA3CAZ

30 sep 2022.

De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA

en ruimtevaartbedrijf SpaceX van miljardair Elon Musk

onderzoeken of het mogelijk is om de Hubbletelescoop nieuw leven in te blazen.

De bedrijven hebben daarvoor donderdag een overeenkomst getekend.

Door onze techredactie

In de overeenkomst staat dat de bedrijven bekijken

of een Crew Dragon-capsule van SpaceX kan worden gebruikt

om Hubble in een hogere, stabielere baan te brengen.

De levensduur van de 32 jaar oude telescoop

zou op deze manier mogelijk kunnen worden verlengd.

Hubble is tijdens zijn levensduur meerdere keren bezocht door ruimtevaartuigen.

De Space Shuttle van NASA voerde vijf missies uit

om de telescoop te repareren of onderdelen te upgraden.

De laatste missie was in 2009.

Sindsdien is Hubble ongeveer 30 kilometer gedaald

en regelmatig tegen de buitenranden van de atmosfeer van de aarde gekomen.

De telescoop cirkelt nu rond de aarde op een hoogte van ongeveer 540 kilometer.

In de ideale situatie zou NASA Hubble weer tot 600 kilometer hoogte brengen.

Mogelijk zou de telescoop daardoor twintig tot dertig jaar langer mee kunnen gaan.

Als er geen reparaties plaatsvinden, zal Hubble uiteindelijk neerstorten.

Dat is op dit moment nog niet aan de orde.

Het is nog onduidelijk of de missie überhaupt mogelijk is.

Ook is onbekend of er voor een reis naar Hubble bemanning nodig is.

NASA en SpaceX gaan ervan uit dat ze hier na een half jaar duidelijkheid over kunnen geven.

https://www.nu.nl/ Edmond PA3E

* Hallo Luisteraars

Deze kwam ik tegen:

https://www.rtlnieuws.nl/tech/artikel/5334589/windows-11-update-22h2-installeren-downloaden-windows11

Frans PA3CAZ

Microsoft heeft eerste grote update voor Windows 11 uitgebracht

21 september 2022.

Microsoft is gestart met de uitrol van de eerste grote update van Windows 11.

Versie 22H2 is nu te downloaden en te installeren.

De update bevat vooral veel kleine verbeteringen.

Microsoft heeft dinsdagavond de 22H2-update van Windows 11 officieel uitgebracht.

Gebruikers met geschikte apparaten kunnen de update vinden

via de Windows Update-instellingen door te klikken op 'Controleren op updates'. 

Microsoft noemt het een 'gefaseerde uitrol',

waarbij gebruikers de update krijgen aangeboden

als blijkt dat hun apparaat daarvoor gereed is.

Het bedrijf zegt uit voorzorg 'signalen in de gaten te houden'

over mogelijke problemen die gebruikers tijdens en na de installatie ondervinden.

Taakbalk

Microsoft heeft met deze update allerlei aanpassingen in de taakbalk gedaan.

Zo zijn apps te openen door ze naar de taakbalk te slepen.

Ook worden apps in een los 'overloopmenu' gezet

als er geen ruimte meer is voor een icoon op de taakbalk.

Bovendien kunnen gebruikers van Microsoft Teams

rechtstreeks vanuit de taakbalk hun venster delen en hun microfoon dempen.

Verder zijn er enkele nieuwe instellingen om het startmenu aan te passen.

Op de nieuwe taakbalk en het nieuwe startmenu

kwam van een deel van de gebruikers kritiek toen Windows 11 vorig jaar verscheen.

De taakbalk is nog altijd niet verticaal aan de linker- of rechterkant van het scherm te plaatsen.

Focus-modus

De update breidt de Focus-functie uit,

die gebruikers moet helpen om minder afgeleid te zijn,

zodat ze zich beter concentreren op hun taak.

In die modus knipperen de app-iconen

in de taakbalk bijvoorbeeld niet meer bij notificaties.

Focus is ook onderdeel van de de Klok-app,

waardoor een timer wordt gestart om gebruikers te helpen te focussen.

Verbeteringen bij videobellen

Verder zijn er nieuwe camera- en geluidseffecten,

waardoor gebruikers er tijdens videovergaderingen

beter moeten uitzien en beter moeten klinken.

Zo filtert de functie Voice Focus achtergrondgeluiden

met behulp van kunstmatige intelligentie en is er een functie

die 'helpt om oogcontact te houden'

met de gesprekspartners tijdens het videobellen.

Windows 11 kan alle audio automatisch van ondertiteling voorzien

en het automatisch voorlezen van webpagina's klinkt volgens Microsoft

voortaan een 'stuk prettiger en realistischer'.

Android-apps

In de Microsoft Store wordt de ondersteuning van Android-apps,

via een samenwerking met Amazon, uitgebreid naar 31 landen.

Het is nog niet duidelijk of dat ook in Nederland gebeurt.

Via de Amazon Appstore kunnen Windows 11-gebruikers

meer dan 20.000 Android-apps en -games installeren.

Gebruikers die nog Windows 10 hebben kunnen

met een speciale app controleren of huidige computer

geschikt is voor de upgrade naar Windows 11.

Computers van pakweg de laatste vier jaar zijn sowieso geschikt voor Windows 11.

Veel oudere computers kunnen Windows 11 ook installeren,

maar zouden volgens Microsoft dan vaker kunnen crashen.

Die computers hebben de update vorig jaar niet automatisch aangeboden gekregen.

https://www.rtlnieuws.nl/  Edmond PA3E

*Hallo luisteraars.

Hier een link die niet gaat over Hamradio maar wel over het nieuwste op audiogebied.

Mogelijk zijn er hier ook luisteraars in geïnteresseerd. 

Het is hier in Tilburg, dus lekker dichtbij.

Frans PA3CAZ.

Audio Show iEar’ 2022

Dit jaar de 7e editie van Audio Show iEar’.

Na zes geweldige shows georganiseerd te hebben met de beste merken,

fabrikanten en leveranciers die er in de hifimarkt zijn

en met heel veel enthousiaste bezoekers en muziekliefhebbers,

is er dit jaar wederom een editie! …

Audio Show iEar’ 2022

 Dit jaar de 7e editie van Audio Show iEar’.

Na zes geweldige shows georganiseerd te hebben met de beste merken,

fabrikanten en leveranciers die er in de hifimarkt zijn

en met heel veel enthousiaste bezoekers en muziekliefhebbers,

is er dit jaar wederom een editie!

Met nog betere en mooiere demonstraties,

een nog groter aanbod en speciale activiteiten.

We zien je graag weer op de show!

 Audio Show iEar’ 2022

Zaterdag 26 & zondag 27 november 2022

Openingstijden 10.00 – 18.00 uur

Locatie: Willem II stadion Tilburg

Ruim 60 fabrikanten in 30 luisterruimtes

Diverse productintroducties & speciale gasten

Entree gratis

Gratis ruime parkeergelegenheid

Gratis pendelvervoer tussen Tilburg CS en stadion

https://iear.nl/ Edmond PA3E

* Hallo Luisteraars:

Deze kwam ik ook tegen:

Voor wie het interesseert hier zijn de links.

1/ https://techkrant.nl/laptops/intel-stopt-pentium-en-celeron-voor-nieuwe-intel-processor/

2/ https://www.rtlnieuws.nl/tech/artikel/5333639/fax-zorg-faxen-wet-ernst-kuipers

3/ https://www.worldstandards.eu/nl/elektriciteit/wereldkaart-stekkers/

Frans PA3CAZ

*De 30e uitgave DARU-magazine

28/09/2022/ door redactie

Gisteren is alweer de 30e uitgave van DARU-magazine naar de leden verzonden.

Het 58-pagina’s tellende digitale clubblad wordt net als voorganger DKARS-magazine vrij uitgegeven.

De vereniging doet niet aan copyright

en alle artikelen kunnen (tenzij anders vermeld) vrij gebruikt en verspreid worden.

Iedere geïnteresseerde ook niet leden kunnen het magazine gratis downloaden.

In dit magazine onder andere:

LPAM, een heel bijzondere passie!

Antennes voor de Baofeng portofoons

De toekomst van radiovlooienmarkten

LiPo batterijen uit de vuilnisbak

Jan (PA0JMY) schrijft:

Allemaal een leuke vakantie gehad?

Zelf ben ik een paar weken naar vrienden in Frankrijk geweest

en heb deze keer zelfs wat apparatuur meegenomen.

Alleen jammer dat de eind gevoede antenne niet goed werkte

en er prik op de microfoon stond.

Ik gaf de aarde daarvan de schuld maar dat bleek niet zo te zijn.

Geen idee waarom het zo was:

ik denk dat toch de halve netspanning op de buitenkant van de microfoon stond.

Uiteindelijk maar een paar verbindingen gemaakt en toen was ik het zat.

Ik zal de volgende keer maar

alleen een schotel voor QO100 meenemen (naar vakje JN05BN).

Voor de VHF/UHF-enthousiastelingen is het contest seizoen weer begonnen.

In september was dat de 2 meter contest.

Helaas waren de condities niet best en zelfs de,

normaal toch sterke, OM- en OL-stations waren nauwelijks te werken.

In oktober komt de 70 centimeter en hoger contest aan de beurt.

We mogen hopen dat de condities dan beter zijn.

Ook mogen we hopen dat dit niet de laatste keer is

dat we op 23 centimeter mogen uitkomen:

er hangen donkere wolken boven de vergunningen voor de lage microgolfbanden.

En dat nu er juist veel materiaal is om mooie apparatuur zelf te bouwen!

Kijk maar eens naar de vermogenstransistoren

en ook naar de aanbiedingen op de verschillende verkoopsites:

een mooi bouwpakket of een kant en klare eindtrap

voor een frequentie boven 1 GHz is ruim beschikbaar.

Dat was een jaar of dertig geleden toch anders:

er was niets te koop en de transistoren waren duur

(en snel kaduuk: weet ik uit eigen ervaring).

We hebben het dan nog niet eens over de recent aangeschafte IC9700

waarmee we ook op 23 centimeter kunnen uitkomen.

Zullen we trouwens afspreken om een horizontale antenne neer te zetten?

En als die staat: zullen we dan eens roepen op 1296.200 of daar in de buurt?

Je zult verbaasd zijn hoeveel amateurs er zijn

die apparatuur hebben voor 23 centimeter, zowel in binnen- als buitenland.

In het grijze verleden was er een Engelse firma (Microwave Modules)

die een 23 centimeter transverter in het assortiment had en die is,

met name in Engeland, veelvuldig verkocht.

Er zijn dus een heleboel Engelse amateurs

die 23 centimeter apparatuur hebben.

Ze hebben ook horizontale antennes.

Laten we de band maar goed gebruiken!

Wat een dilemma voor de zendamateur.

Torenhoge energieprijzen zorgen ervoor dat

we onze hobby bijna niet meer kunnen uitvoeren.

Of toch wel?

Als we gaan zenden dan kost dat natuurlijk energie.

Maar als je een beetje gaat rekenen dan zal je zien

dat de meeste opgenomen energie verloren gaat in warmte.

En dat is nu juist weer een voordeel:

we kunnen de shack verwarmen door te gaan zenden!

En als we dan de eindtrap er ook nog bij aanzetten

dan hebben we helemaal geen gas meer nodig voor de verwarming,

misschien wel van de hele verdieping waar de onze shack hebben.

Zo zie je maar weer: elk nadeel heb se voordeel.

Eind oktober mogen we weer overleggen met het Agentschap Telecom (AT):

het Amateur Overleg nummer 105 vindt dan plaats.

Omdat door personele beslommeringen bij het AT

het voorjaarsoverleg niet door kon gaan

hebben we een jaar geen overleg gehad.

Er staat grote druk op een paar frequentiebanden

en dat zal een belangrijk item op de agenda worden.

We willen ervoor zorgen dat we in het microgolfgebied

geen hele frequentiebanden gaan kwijtraken

of dusdanige beperkingen opgelegd krijgen dat de banden onbruikbaar worden.

Wordt vervolgd.

Oja, voor alle DARU leden: de Algemene Ledenvergadering (ALV) komt eraan.

Zet 17 november alvast in je agenda.

De redactie van DARU Magazine en ik wensen u veel leesplezier toe!

73, Jan PA0JMY

https://hamnieuws.nl/ Edmond PA3E

*Code Talkers

Door Fred Stam , PE3FS

Zendamateurs communiceren, dat is een waarheid als een koe.

Je praat in een microfoon en als het meezit praat er aan de andere kant iemand terug.

En iedereen kan meeluisteren.

Dat vinden we niet zo erg en is eigenlijk alleen maar leuk

als je later nog eens een keer commentaar krijgt op een eerder gevoerd QSO.

Maar soms is communicatie alleen voor slechts voor een bepaalde persoon

of groep bedoeld; dan grijp je terug op code of je zoekt iets wat niet af te luisteren is.

In WOI en WOII waarschuwden tegenstanders ook al met posters

‘Feind hört mit’ en ‘The Enemy is listening’.

Al sloeg het ook op de burgers die niet al te loslippig moesten zijn...

Navajo code

Erik PA2TX, de hoofdredacteur van dit periodiek,

mailde me met een vraag.

Hij had iets gelezen over inzet van Navajo indianen

tijdens de Tweede Wereldoorlog voor het overbrengen

van geheime boodschappen in hun eigen taal, zogenoemde ‘code talkers’.

Duitsers begrepen er helemaal niets van

en hebben deze code nooit kunnen kraken.

Of daar een verhaal in zat?

Ik antwoordde dat ik wat onderzoek zou doen en dat ik eens zou kijken.

Ik dacht: even zoeken op het internet, artikel schrijven en klaar.

Maar nee, dat pakte iets anders uit.

Het eerste artikel dat ik vond ging inderdaad over Navajo indianen.

Het tweede was een opsomming van talen

die gebruikt werden door de geallieerden en andere oorlogvoerende landen.

Dat ging over ongeveer alle Indianentalen

die er nog gesproken worden tot aan het Baskisch

dat in het noorden van Spanje wordt gebezigd.

Een opsomming van wat ik heb gevonden:

Laten we ons beperken tot de bekendste van alle code talkers:

de Navajo indianen.

In 1942 gingen 29 Navajo indianen bij de US Marines en ontwikkelden,

daarvoor uitgenodigd, een onbreekbare code die gebruikt zou worden in de Pacific.

Dat waren de eerste Navajo code talkers.

In totaal werden er ca. 400 Navajo code talkers tijdens WOII ingezet.

• US Navajo WOII, gebruikt in Pacific, code talkers;

  mysterieuze taal voor de Japanners.

• Canada Sioux WOII, Assiniboine taal, code talkers.

• US Cherokee WOI, 30th infantery division code talkers,

   gedurende 2e slag om de Somme.

• US Choctaw, WOI, 8 man in het 36th inifantery divion

  spraken deze taal en werden ingezet tijdens

  het MaasArgonne offensief als code talkers.

• US Comanche, WOI,14 leden van de stam werden gebruikt

  als code talkers in de invasie van Normandië.

• US Mohawk, werden ingezet in de Pacific.

• Afrika Nubiërs, mensen die de Nubische taal spraken

  (oude taal gesproken door Nubiërs die in het zuiden van

  Egypte wonen) werden door Egypte in 1973 ingezet.

• US Tlingit, taal van de Tlingit indianen

  (zonder schrift alleen gesproken) uit Noord Alaska en West Canada.

  Onbekend waar zijn ingezet zijn.

 Op dit moment spreken nog maar 140 mensen deze taal.

• UK Welsh, een systeem gebaseerd op het Welsh

  werd gebruikt door de Engelse strijdkrachten in de WOII,

  echter niet op grote schaal.

  In de Joegoslavische oorlog werd het gebruikt voor niet vitale berichten.

• China Wenzhounees, Mensen uit deze streek (Wenzhou)

  werden gebruikt in de Chinees Vietnamese oorlog in 1979.

• Baskisch. Niet zo vaak gebruikt omdat het een redelijk bekende taal bleek,

  dat was dus wel een risico.

De taal is bij bepaalde acties wel gebruikt,

maar lang niet zo vaak als Navajo

Volgende week deel 2 van dit Item.

https://www.daru.nu/  Edmond PA3E

*Heeft ook u iets te koop.

*Of weg te geven of u zoekt iets.

Misschien hebt u informatie nodig?

Laat het weten via het ORB e-mailadres

Wij nemen het dan op in de ronde.

Misschien kan een medeamateur u helpen*

Zo nu zijn we weer aan het einde gekomen van deze 836^ste ronde.

Johan PD2JCW en Frank PF1SCT die het u vertelden.

En Edmond PA3E

Die maakte dat U het op de ORB-site kon na lezen HI.

En onze vast copy leveranciers,

Wensen u nog een prettige avond verder.

Tot de volgende ronde maar weer.

Het ORB TEAM